De Mondriaan van het stedelijk en landelijk liberalisme
In Nederland wint D66 en houdt de VVD stand. In eigen land laait de discussie D66/VVD weer op. Er zijn zoveel factoren die meespelen in Nederland en die voor ons Belgen moeilijk te vatten zijn.
Bijvoorbeeld: waar wij D66 vaak als een links-liberale partij zien, is die partij in Nederland een soort de facto liberale partij — zonder ideologie, doelmatig en pragmatisch eerder dan programmatorisch. Ze is de erfgenaam van de Vrijzinnig-Democratische Bond, een traditie die meer dan honderd jaar teruggaat.
Ze is vrijzinnig in de betekenis van vrij van dogma’s, van vaste economische, levensbeschouwelijke of maatschappelijke voorgeprogrammeerde modellen. Het stamt uit een protestantse traditie die nog verder teruggaat in de tijd. Maar dat is geschiedenis. Samengevat: het is meer een stijl, een manier van aan politiek doen, die D66 kenmerkt en van de VVD onderscheidt.
Een kaart van Nederland met verkiezingsresultaten naar de grootte van de gemeenten geeft nog een ander beeld: een Mondriaan van kleine en grote kleurvlakken, waar de grote blokken D66-groen en PvdA-GL-rood kleuren. Daar rond twee tinten blauw — VVD en PVV — in de rand van de steden. De NOS waagt zich niet aan bruin of zwart voor extreemrechts.
Nu we toch met een Belgisch vergrootglas naar de resultaten kijken, laat ons dan ook naar dit tableau kijken, naar deze Mondriaan.
In de twintig grootste steden scoort D66 gemiddeld 4,44 procentpunt hoger dan haar nationale gemiddelde (21,12% tegenover 16,9%). PvdA-GroenLinks 5,46 procentpunt (17,9% tegenover 12,7%). De VVD blijft 1,88 procentpunt onder haar nationale gemiddelde en de PVV 3,25 procentpunt. Ook de steden hebben gesproken.
De VVD heeft standgehouden en kan op termijn, met een gedegen economisch-liberaal programma, het tableau VVD-blauw kleuren in de brede rand rond Nederlandse steden. D66 is het pragmatisch-liberale alternatief, het redelijk alternatief, voor de rode stedelijke bastions. Haar stedelijk liberalisme, haar stijl, slaat er aan.
Het is een analyse. Ze is niet beter of slechter dan een andere, maar ze valoriseert wel de troeven die Open Vld vandaag heeft: emanciperend en progressief in haar steden, klassiek economisch-liberaal landelijk. We hebben al alle kleurtinten voor een liberaal tableau.
Johan Basiliades
Fractiesecretaris Open Vld Brussel
